Adisyon, restoran, kafe, lokanta ve bar gibi işletmelerin en temel yapı taşlarından biridir. Müşterinin verdiği siparişleri kaydetmek, hesap tutmak ve ödemeyi düzenlemek için kullanılan bu sistem, hem işletme hem de müşteri açısından şeffaflık sağlar. Günümüzde dijitalleşmenin etkisiyle adisyon hesaplama yöntemleri de büyük ölçüde değişmiştir. Peki, adisyon nasıl hesaplanır? Gelin bu süreci en ince ayrıntısına kadar ele alalım.
Adisyon, müşterinin sipariş ettiği ürünlerin tek tek yazıldığı ve toplam hesap tutarının görüldüğü belgedir. Geleneksel olarak garsonlar tarafından kağıt fişlere yazılırken, günümüzde POS sistemleri ve adisyon yazılımları sayesinde dijital olarak tutulmaktadır.
Adisyon, sadece bir fiş değil aynı zamanda:
İşletme için mali kayıt aracı,
Müşteri için hesap dökümü,
Hukuki açıdan işletmenin satış belgesi niteliği taşır.
Adisyon hesaplama, aslında sipariş edilen ürünlerin fiyatlarının toplanmasıyla başlar. Ancak modern işletmelerde bu sürece birçok ek unsur dahil olmuştur.
Temel adımlar şunlardır:
Müşteri siparişi sisteme girilir.
Ürünlerin fiyatı otomatik toplanır.
KDV, servis ücreti, kuver veya ek vergiler hesaplanır.
Toplam tutar müşteriye sunulur.
Müşteri ödemesini nakit, kredi kartı veya dijital yöntemlerle yapar.
Eskiden birçok işletmede kağıt adisyon fişleri kullanılırdı. Garson siparişleri masa numarasıyla birlikte fişe yazardı. Bu yöntem hala bazı küçük işletmelerde görülmektedir.
Avantajları:
Ucuz ve basittir.
Küçük işletmeler için pratik olabilir.
Dezavantajları:
Sipariş hataları sık görülür.
Hesap toplarken insan hatası riski yüksektir.
Stok takibi mümkün değildir.
Örneğin bir müşteri 2 çay (40 TL), 1 kahve (60 TL) ve 1 tost (90 TL) sipariş ettiğinde garson bunları yazılı olarak fişe geçirir ve toplamı hesaplar: 190 TL.
Modern işletmelerde ise adisyon hesaplama artık tamamen dijitalleşmiştir. Tablet, POS cihazı veya bilgisayar aracılığıyla siparişler sisteme girilir.
Dijital hesaplama süreci:
Garson siparişi el terminaline veya tablete girer.
Sipariş aynı anda hem mutfakta hem kasada görünür.
Sistem fiyatları otomatik toplar.
KDV ve varsa ek ücretler eklenir.
Toplam tutar otomatik çıkar.
Bu yöntem sayesinde hesap hataları minimuma iner ve müşteri memnuniyeti artar.
Hesaplama yapılırken sadece ürünlerin fiyatı değil, yasal ve işletme kaynaklı ek ücretler de eklenir:
KDV (Katma Değer Vergisi): Türkiye’de yiyecek içecek sektöründe %10 oranında uygulanır (bazı ürünlerde farklılık gösterebilir).
Servis ücreti: Özellikle restoranlarda %5 ila %15 arasında eklenebilir.
Kuver ücreti: Masaya getirilen ek ürünler (su, ekmek, zeytin, vb.) için alınan sabit ücret.
Örneğin:
Toplam ürün fiyatı: 190 TL
KDV (%10): 19 TL
Servis ücreti (%5): 9,5 TL
Genel Toplam: 218,5 TL
2x Çay → 40 TL
1x Kahve → 60 TL
1x Tost → 90 TL
Toplam: 190 TL
Ürün toplamı: 190 TL
KDV (%10): 19 TL
Genel Toplam: 209 TL
Ürün toplamı: 190 TL
KDV (%10): 19 TL
Servis ücreti (%5): 9,5 TL
Genel Toplam: 218,5 TL
Siparişin eksik girilmesi
Yanlış ürün fiyatı kullanılması
KDV’nin yanlış oranla hesaplanması
Servis ücretinin hesaba eklenmemesi
İptal edilen siparişlerin silinmemesi
Dijital sistemler bu hataları büyük ölçüde önler.
Doğru bir adisyon hesaplama sistemi işletmelere büyük fayda sağlar:
Gelir kontrolü: Günlük, haftalık ve aylık raporlama yapılır.
Stok takibi: Hangi ürün ne kadar tüketildiği görülebilir.
Maliyet yönetimi: Fire oranı azalır.
Personel denetimi: Hangi garsonun ne kadar sipariş aldığı görülebilir.
Müşteri güveni: Hatalı hesap çıkarma riski ortadan kalkar.
Teknoloji geliştikçe adisyon hesaplama sistemleri de evriliyor.
QR menü sistemleri sayesinde müşteri siparişini kendisi girebiliyor.
Bulut tabanlı yazılımlar her yerden erişim sağlıyor.
Yapay zekâ destekli raporlama işletmelere hangi ürünün daha çok sattığını, hangi saatlerde yoğunluk olduğunu gösteriyor.
Adisyon hesaplama, bir işletmenin en kritik süreçlerinden biridir. Basit bir fiş gibi görünse de, işletmenin mali disiplinini ve müşteri memnuniyetini doğrudan etkiler. Geleneksel kağıt adisyonlar artık yerini dijital sistemlere bırakmıştır.
Doğru hesaplama → Şeffaflık sağlar.
Dijital sistemler → Hız, güvenilirlik ve raporlama avantajı sunar.
???? Eğer siz de bir işletme sahibiyseniz, modern bir adisyon yazılımına geçerek hem hata riskini azaltabilir hem de işletmenizi daha verimli yönetebilirsiniz.
